İnfluenza A ve B, her yıl mevsimsel salgılana sebep olan bir virüstür. Diğer viral enfeksiyonlar gibi solunum yolu enfeksiyonlarının semptomları ile benzerlik göstermektedir. Bu sebeple ayırıcı testler yapılmadan fark edilebilmesi zorlaşmaktadır. Fakat hem klinik bulgular hem de laboratuvar testleri ile bu hastalığı diğer viral hastalıklardan ayırt edebilmekteyiz. (1)
A, B, C ve D olarak 4 çeşidi bulunmaktadır. İnfluenza A ve B çeşidi insanlarda gözlemlediğimiz ve pandemiye sebep olan bir çeşitken, İnfluenza D çeşidi insanlarda görülmemektedir. İnfluenza C çeşidinin ise insanlarda rezervuarlı olup domuzlarda görüldüğü gözlemlenmiştir. (1) İnfluenza konuşma, öksürme ve nefes alma sırasında havaya yayılan küçük damlacıklar ile yani solunum yoluyla bulaşan bir viral enfeksiyondur. Aynı zamanda yüzeylere tutunan bu damlacıklar tutundukları yüzeylerde gün boyunca canlı kalabilirler. (2) 19 yaş altı bireyler, bağışıklık sistemi zayıflamış bireyler, hamile bireyler, huzurevi gibi topluluk içinde yaşayan bireyler risk grupları sayılmaktadır. (1)
Bireylerin klinik bulgularına baktığımızda, İnfluenza bireyle temas ettikten 2 gün sonra baş ağrısı, boğaz ağrısı, ateş, öksürük ile ortaya çıkmaktadır. Ortalama bir hafta içinde ateş ve ağrılar stabilleşirken öksürük 2 haftaya kadar uzayabilmektedir. (1) İnfluenza çocuklarda bronşiolit, yetişkinlerde ise şiddetli pnömoni tablosunu ortaya çıkarabilmektedir. (1, 2)
Sadece semptomlar ile tanı koymak zordur. Bu sebeple viral kültürler, seroloji tetkikleri, hızlı influenza gibi testler ile tanı koyulabilir. Teşhisin net konulabildiği tanı ise narofarengeal örnek ile alının sürüntü testidir. (1, 2, 3)
Tedavi sürecinde semptoma yönelik ve sıvı kaybına yönelik tedaviler başlanır. Tanı kesinleştikten sonra geliştirilen antiviral ajanlar kullanılmaya başlanır. Bunlar oseltamivir veya tek doz baloksavir ile tedavisidir. Oseltamivir tedavisi 5 gün kullanılması gerekmektedir. Bu tedavileri sayesinde semptomlar 2 günlük gerilemektedir. (1, 2)
Hemşirelik bakımında, hastanın bu süreçte alacağı tedavi, hastaya yaklaşım, belirti ve bulguları, süreç yönetimi için hastanın bilgi eksikliği giderilir ve eğitimleri verilir. Hasta temas ve damlacık izolasyonuna alınır, odasına izolasyon önlemlerine hazır hale getirilir ve hasta bilgilendirilir. Hastanın yaşamsal bulgu takibi sık yapılır. Aldığı çıkardığı ve kilo takibi sıvı kaybı için önemlidir. Aynı zamanda ateşe bağlı sıvı volüm dengesizliği de oluşabilir. Sıvı kaybının değerlendirilmesi sonucunda sıvı desteği hekim ile iş birliği ile verilebilir. Sıvı fazlalığı da gözlemlenebilir bu durumda ödem takibi önemli rol oynar. Hastaya uygun ağrı skalasına göre ağrı değerlendirmesi yapılır. Hastanın öksürük, boğaz ağrısı gibi semptomları gözükebilir. Buna yönelik hekim ile iş birliği içinde tedavi planlanır. Hastanın gereksiniminden az beslenmesine bağlı beslenme bozukluğu riski oluşabilir. Bu süreçte hastayı teşvik edip sevdiği ve besin içeriğinden zengin beslenmeye yönlendirerek diyetisyen iş birliği içinde yemek listesi planlanabilir. Hastanın uzun süre yatak istirahati, ateş durumu, halsizlik seyrine bağlı öz bakım eksikliği riski oluşabilir. Bu risk ise hastanın rutinleri oluşturularak hasta bakımı desteklenerek önlenebilir. Hastanın host savunmasının azalmasına bağlı ve hastanede yatış süreci ile ilişki enfeksiyon riski artar. Bu süreçte hastanın el hijyeni uyumu, izolasyon önlemlerine uyumu desteklenerek, eğitim ihtiyacı karşılanır. Hastanın hastanede kalması ve hastalık semptomları ile uyku düzeni bozulabilir ve uyuyamayabilir. Bu durumda hastaya uykusuna uygun koşullar sağlanarak rahat uyuması sağlanır. Burada oda ısısının normal oda ısısına ayarlanması, ışıklandırmanın kontrolünün sağlanması, sessiz ortam oluşturulması, uyku öncesi hazırlıkların yapılması önemli rol oynar. Hastanın izolasyonda olması, aile bireyleri ile görüşememesine bağlı sosyal izolasyonda olması sebebi ile anksiyete yaşayabilir. Hasta bu durumda teşvik edilir, stresi yönetmesi için konuşularak emosyonel destek verilir. (4)
Hastanın uygun tedaviyi alması ile semptomları geriler. Kontrol testleri ile sonuçlar gözlemlenir ve değerlendirilir. Sonuç olarak multidisipliner bakım planlarının oluşturulup uygun girişimlerin planlanması ile hastanın iyileşme süreci hızlanır ve hasta normal yaşamına geri dönebilir. (5,6)
KAYNAKÇA
- Vural, Y. E. (2024). Acil servise başvuran yetişkin hastalarda yeni koronavirüs hastalığı, influenza A ve influenza B enfeksiyonlarının klinik özellikleri ve laboratuvar bulgularının karşılaştırılması (Yüksek lisans/proje çalışması). Yeditepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Acil Tıp Ana Bilim Dalı, İstanbul.
- Özden, Ö. (2010). İnfluenza A/H1N1 2009 Pandemisinde Dokuz Eylül Üniversite Hastanesi Çocuk Acil Servisine Grip Benzeri Hastalik Kliniği ile Başvuran Hastalarin Değerlendirilmesi(Doctoral dissertation, Dokuz Eylul Universitesi (Turkey)).
- Suntur BM, Kaya H, Kuşçu F. Bir mevsimsel influenza epidemisi deneyimi Experience of a seasonal influenza epidemic. Araştırma Makal / Res Pap Ege Tıp Derg / Ege J Med [Internet]. 2018;57(1):46–50. Available from: http://dergipark.gov.tr/download/articlefile/456353
- Şen, S., Benzeş, D., & Yanık, D. (2019). İnfluenza Virüsü Sonrası Miyokardit Gelişen Hastada Hemşirelik Bakımı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 23(3), 168-179.
- Camcıoğlu Y. İnfluenzadan korunma. ANKEM Derg. 2006;20(20):266–71.
- Özışık L, Başaran NÇ, Ünal S. Her Yönüyle İnfluenza 2016: Türkiye Every Aspect of Influenza 2016 : Turkey. 2016;(3):1–11.
Hazırlayan: Şevval Akdoğan Başal
Ekip Lideri
Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi